Tranh chấp thương hiệu Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam, các bên đều dẫn luật rất hùng hổ nhưng ai mới là người đúng?

Ai đúng ai sai?

Để hiểu rõ về việc ai đúng ai sai trong vụ việc này chúng ta hãy cùng xem xét chức năng của một hợp đồng đối tác và hợp đồng nhượng quyền sản xuất mà Miss Universe kí kết với Unicorp cũng như ai là người có thẩm quyền công nhận quyền sở hữu trí tuệ của thương hiệu.

Thực tế, các hợp đồng đối tác và nhượng quyền sản xuất ở Việt Nam hay trên thế giới đều chỉ có chức năng quy định về mối quan hệ hợp tác, thời hạn và nghĩa vụ giữa các bên chứ không có chức năng đăng kí hay công nhận bản quyền sở hữu trí tuệ của một thương hiệu. Chức năng này thuộc về cơ quan nhà nước về quyền sở hữu trí tuệ của mỗi quốc gia. Vì vậy, kể cả nếu hợp đồng hợp tác giữa Miss Universe và Unicorp có nêu tên tiếng việt của cuộc thi Miss Universe Vietnam thì Miss Universe cũng không có quyền hạn trong việc kiểm soát hay ép buộc Unicorp phải chuyển nhượng tên tiếng Việt cho mình nếu Miss Universe chưa từng đăng kí và được chấp thuận quyền sở hữu trí tuệ đối với thương hiệu Hoa hậu hoàn Vũ Việt Nam. Trên thực tế, bạn có thể dễ dàng tra cứu trên hệ thống bản quyền tác giả để thấy hiện tại Miss Universe chỉ sở hữu duy nhất thương hiệu Miss Universe và các biểu tượng gắn liền với cuộc thi và thương hiệu này chứ ngay cả tên Miss Unvierse Vietnam cũng không thuộc quyền sở hữu của Miss Unvierse.

Căn cứ vào Luật sở hữu trí tuệ Việt Nam và nghị định 54/2000/NĐ-CP về bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với Tên thương mại, chúng ta có thể dễ dàng thấy rằng ngay cả khi một công ty khi thành lập không đăng kí tên thương hiệu có trong tên công ty thì công ty này cũng không được phép sử dụng thương hiệu đó nếu đã có một doanh nghiệp khác đăng kí sở hữu nhãn hiệu này.

Công ước Berne mà Miss Universe Vietnam viện dẫn có tác dụng gì trong trường hợp này?

Công ước Bern là công ước bảo hộ các tác phẩm văn học và nghệ thuật. Nếu coi Hoa hậu hoàn vũ là một chương trình nghệ thuật hay tên gọi là một sản phẩm văn học, nghệ thuật thì chương trình và tên gọi này thuộc thẩm quyền bảo hộ của công ước Berne. Tuy nhiên, phạm vi tranh chấp tên gọi Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam của Uicorp và Miss Universe Vietnam có vẻ bản chất đơn thuần là tranh chấp tên thương mại. Kể cả khiên cưỡng coi tên gọi này là một tác phẩm văn học, nghệ thuật thì công ước Bern hoàn toàn không có điều khoản nào có lợi cho Miss Universe khi tổ chức này không hề có quyền sở hữu được công nhận hay đã đăng kí đối với tên gọi Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam tại Việt Nam. Công ước này sẽ chỉ bảo vệ quyền sở hữu của người đã nghĩ ra tên gọi này hoặc/và đã đăng kí quyền sở hữu trí tuệ đối với “tác phẩm” này mà thôi.

Sự liên quan của Cuộc thi Hoa hâu Hoàn Vũ Việt Nam và Miss Universe Vietnam

Cuộc thi Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam kể từ lần đầu tiên được tổ chức đã được biết đến là cuộc thi tuyển chọn đại diện Việt Nam tại Miss Universe. Tuy nhiên cuộc thi này là cuộc thi độc lập với danh hiệu Miss Universe Vietnam bởi người thắng cuộc mang danh hiệu là Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam chứ không phải là Miss Unvierse Vietnam. Cũng giống như nhiều cuộc thi tuyển chọn hoa hậu cấp quốc gia khác trên thế giới, để Hoa hậu hoàn Vũ Việt Nam được gọi là Miss Universe Vietnam, Unicorp có lễ trao sash Miss Unviverse Vietnam riêng cho từng đại diện đi thi Miss Universe hàng năm, dù vị trí này chắc chắn sẽ được trao cho hoa hậu hoàn vũ Việt Nam và tiếp đến là Á hậu 1 hoặc Á hậu 2. Điều đó có nghĩa là cuộc thi Hoa hậu hoàn Vũ Việt Nam chưa bao giờ là cuộc thi Miss Universe Vietnam và trên lý thuyết lẫn thực tế Hoa hậu hay Á hậu của cuộc thi này phải được tuyên bố chính thức với lễ trao sash thì mới trở thành Miss Universe Vietnam. Do vậy, dù được ngầm hiểu là cuộc thi tuyển chọn đại diện cho Việt Nam tại Miss Universe, Unicorp hoàn toàn có thể chứng minh được sự tồn tại độc lập của nó bên ngoài danh hiệu Miss Universe Vietnam.

Đối với tên gọi Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam, nếu gạt bỏ yếu tố tình cảm hay những phát ngôn đao to búa lớn của các bên, căn cứ theo luật, ai là người đăng kí sở hữu bản quyền của thương hiệu Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam tại cục sở hữu trí tuệ Việt Nam sẽ chính là người được toàn quyền dùng tên gọi này.

Tuy nhiên, khi tra cứu trên hệ thống thư viện số về sở hữu công nghiệp của Cục sở hữu trí tuệ Việt Nam, chúng ta mới “ngã ngửa” rằng hiện, kể cả Unicorp hay Miss Universe Vietnam đều chưa từng đăng kí bản quyền sở hữu đối với thương hiệu này. Do đó về lý, không bên nào có quyền ngăn cấm bên khác sử dụng tên Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam.
Vậy thì còn chần chừ gì mà Unicorp hay Miss Universe Vietnam không nhanh chân đăng kí để chiếm thế thượng phong trước khi có ai khác nẫng mất tay trên và rung đùi nhìn hai công ty từng là đối tác đánh nhau sứt đầu mẻ trán!